Bí quyết nấu xôi ngũ vị dẻo thơm cho mâm cỗ Tết

Trong mâm cỗ Tết cổ truyền của người Việt, bên cạnh bánh chưng, thịt kho hay dưa hành thì xôi ngũ vị (hay xôi ngũ sắc) luôn là món ăn không thể thiếu. Không chỉ bởi hương vị dẻo thơm, béo ngậy, mà còn vì ý nghĩa tượng trưng cho may mắn – sung túc – đủ đầy trong năm mới. Nếu bạn đang tìm cách tự tay nấu món xôi đặc biệt này cho ngày Tết, hãy cùng Phú Minh Tâm bắt tay vào làm với công thức cực đơn giản dưới đây nhé!

Nguồn gốc, và ý nghĩa của xôi ngũ sắc

Xôi ngũ sắc là món ăn truyền thống lâu đời của người dân tộc Tày, Nùng, Thái ở núi rừng Tây Bắc. Xôi ngũ sắc là món ăn dân dã nhưng không thể thiếu trong mâm cỗ mỗi dịp trọng đại, lễ Tết của đồng bào Thái. Sở dĩ gọi là xôi ngũ sắc là vì khác với các loại xôi thông thường, món ăn nay được tạo bởi 5 loại xôi với 5 màu sắc khác nhau. Đó là màu đỏ, tím, vàng, xanh, trắng tượng trưng cho ngũ hành trong phong thủy, mỗi màu sắc được tạo ra từ loại cây lá, rễ tự nhiên trồng tại vườn nhà hoặc lấy trên rừng, mỗi màu đều mang ý nghĩa gắn với thiên nhiên và trời đất.

Theo thời gian, món ăn này lan rộng ra khắp cả nước và trở thành món xôi được yêu thích trong mâm cỗ ngày Tết. 

Cách nấu xôi ngũ sắc dẻo thơm và đẹp mắt 

Chuẩn bị nguyên liệu

• Gạo nếp cái hoa vàng/gạo nếp ngõng: 500gr
• Màu đỏ: 1 nắm lá cẩm đỏ
• Màu tím: 1 nắm lá cẩm tím
• Màu xanh lá: 2-8 lá dứa
• Màu vàng: 1 thìa bột nghệ
• Màu trắng, khuôn làm xôi 
• Nước cốt dừa
• Mè trắng rang, dừa sợi

Sơ chế nguyên liệu

Để xôi có màu sắc tươi tắn, hãy thực hiện sơ chế màu ngâm gạo như sau:

• Màu đỏ: Lá cẩm đỏ rửa sạch, cho lượng nước vừa đủ vào nồi đun sôi, cho lá cẩm vào hạ lựa nhỏ luộc 15p, sau đó lọc qua rây để thu được phần nước màu đỏ.
• Màu tím: Lá cẩm tím luộc lên như cẩm đỏ. Có thể khi luộc bạn sẽ không thấy nước có màu nhưng sau khi ngâm gạo sẽ thấy lên màu nhé.
• Màu vàng: Nghệ đỏ giã/bào lấy nước hoặc pha bột nghệ với nước ấm để thu được phần nước màu vàng.
• Màu xanh lá: Lá dứa rửa sạch, cắt thành khúc nhỏ, cho vào máy xay sinh tố xay nhuyễn với nước, sau đó dừng rây hoặc túi lọc vắt lấy nước xanh lá nhạt 
• Vo sạch gạo, ngâm với 1/2 thìa cà phê muối trong 6–8 giờ hoặc qua đêm để hạt nếp dẻo hơn khi nấu. Chia gạo nếp thành 5 phần rồi lần lượt đổ 4 loại nước màu vừa sơ chế vào 4 phần gạo, phần gạo trắng còn lại sẽ đổ nước lọc vào hoặc trộn với nước cốt dừa + chút đường để tạo màu trắng sữa béo ngậy.

Hấp xôi ngũ sắc

Sau khi ngâm gạo nếp, chắt sạch nước rồi cho ra từng rỗ để ráo nước. Bước tiếp theo là trộn một ít muối với gạo nếp để phần xôi thêm đậm đà hơn. Sau đó cho nước vào nồi, đặt xứng hấp lên đun sôi nước. Khi nước đã sôi cho từng phần gạo nếp vào xửng có thể ngăn cách các phần bằng giấy nến hoặc lá chuối, hấp xôi ở lửa vừa khoảng 30-40 phút. 

Mẹo nhỏ: Sau mỗi 10 phút nên mở nắp ra dùng khăn lâu khô phần nước đọng trên nắp nồi. Làm theo cách này xôi sẽ mềm,dẽo và không bị nhão.

Xôi ngũ sắc sau khi hấp chín, có thể dùng khuôn để tạo hình trang trí đẹp mắt. Có thể ăn kèm xôi với nước cốt dừa, muối mè, đậu phộng, dừa sợi hay đường đều rất ngon.